Historia
Jesteśmy bardzo wdzięczni klubowi H. H. Franklina z Nowego Jorku (www.franklincar.org) za możliwość użycia historycznych informacji i zdjęć poniżej.
H. H. FRANKLIN – PIERWSZE 100 LAT
wyjątkowej jakości tradycji, eleganckiej prostoty i postępu technologicznego
Firma H. H. Franklin Manufacturing Co. rozpoczęła działalność w 1893 roku w mieście Syracuse, stan Nowy Jork, USA. Fabryka została stworzona przez przemysłowca Herberta H. Franklina i wynalazcę Herberta G. Underwooda w celu przemysłowej produkcji odlewów kokilowych oraz produkcji drobnych części takich jak pokrywy kół zębatych i łożysk. Było to pierwsze przedsięwzięcie tego typu na świecie.
Herbert H. Franklin wynalazł pojęcie odlewania ciśnieniowego. Był również pionierem w wykonywaniu odlewów aluminiowych.
W 1898 John Wilkinson buduje prototyp czterocylindrowego silnika zaprojektowanego jako pierwszy w długiej linii doskonałych silników chłodzonych powietrzem.
W 1901 roku Herbert H. Franklin nawiązał współpracę z J. Wilkinsonem w zakresie budowy samochodu wcześniej zaprojektowanego przez J. Wilkinsona.
W 1902 roku sprzedano pierwsze samochody produkcji firmy Franklin. Model ten miał czterocylindrowy silnik tłokowy z zaworami umieszczonymi na górze, zamontowany poprzecznie, z przodu, z pierwszym gaźnikiem i pierwszą kontrolowaną przepustnicą. Przesunięcie silnika do przodu spowodowało możliwość chłodzenia przepływającym powietrzem. Ten sam sposób chłodzenia nadal jest stosowany do czasów obecnych w samolotach turystycznych i sportowych.
Pierwszy samochód Franklin sprzedany w 1902 roku.
W 1902 r. Wilkinson opublikował artykuł „Naukowa lekkość”, w którym opisał elastyczną konstrukcję, jakość i postępowe, świetne pomysły, takie jak lekka konstrukcja nadwozia i bezpośrednie chłodzenie silnika, co spowodowało wiele przyszłych sukcesów w zawodach szybkości i niezawodności. Szerokie zastosowanie drewna i aluminium nadało samochodom Franklin lekkości i wytrzymałości.
W 1904 r. mały roadster Franklina wynikiem 32 dni, 23 godzin i 20 minut ustanowił rekord transkontynentalnego wyścigu z San Francisco do Nowego Jorku, poprzedni rekord wynosił 61 dni.
Model roadster „E” z 1904 r.
W 1905 roku wyprodukowano pierwszy w Ameryce samochód z 6-cylindrowym silnikiem Franklina. Chłodzona powietrzem jednostka i konstrukcja górnozaworowa – to dwie cechy, które Franklin wprowadził na rynek z wielkim sukcesem w czterocylindrowym silniku kilka lat wcześniej. Chłodzenie za pomocą powietrza wyeliminowało z konstrukcji 177 skomplikowanych części układu chłodzenia wodą.
W 1906 r. samochód z 6-cylindrowym silnikiem Franklina wyrównał rekord jazdy od wybrzeża do wybrzeża, pokonując drogę w 15 dni. W tym samym roku wynalezione przez inżynierów Franklina automatyczne smarowanie rozwiązało problem „doprowadzenia prawidłowej ilości oleju do właściwego punktu, we właściwym czasie”.
Sterowanie przez sprężyny zostało wprowadzone przez Franklina jako ważny element elastycznej konstrukcji. Momenty rozruchu i zatrzymania silnika były amortyzowane przez tylne sprężyny niwelujące siłę napędową .
W 1907 r. Franklin jako pierwszy wdrożył automatyczny rozruch silnika w celu zapewnienia maksymalnej wydajności.
Również w tym roku statystyki pokazały, że firma H. H. Franklin Co. używa największej ilości aluminium do produkcji samochodów, ciężarówek i odlewów ciśnieniowych.
W 1908 roku wprowadzono pół-sferyczne komory spalania w cylindrach, był to kolejny „nowy pomysł”.
W 1911 r. zastosowano odchylaną pokrywę silnika co poprawiło przepływ powietrza, dobrze nadającą się do bezpośredniego chłodzenia powietrzem, w 1912 r. wprowadzono ciśnieniowy system cyrkulacji oleju – Franklin zastosował go jako pierwszy.
Rok 1912 – szybki samochód Franklina z 1911 r. bije światowy rekord oszczędnej jazdy – 83,5 mpg (35,5 km/l). Również w tym roku Franklin staje się pionierem budowy samochodu o zamkniętym nadwoziu (typu sedan).
Zostało również po raz pierwszy wprowadzone ogrzewanie kabiny powietrzem ogrzewanym przez spaliny.
Speed Car, model „M” z 1911 r. ustanowił rekord oszczędnej jazdy. W 1914 r. w krajowym rajdzie oszczędnej jazdy biorą udział 94 samochody Franklin seryjnej produkcji, średnie zużycie paliwa w tym teście wyniosło 32,8 mpg (13,9 km/l).
Następnie w 1917 r. narodowy test z 179 samochodami seryjnej produkcji Franklin, dał nowy rekord oszczędności 40,3 mpg (17,1 km/l). Produkcją firmy na potrzeby wojenne jest także 1-cylindrowy silnik do agregatu prądotwórczego i części do silników lotniczych do silników Hispano-Suiza i Rolls Royce.
W 1921 roku zmodyfikowano pokrywę silnika tak,aby wyglądała jak chłodnica w innych samochodach. Celem była modernizacja, ale także lepsza sprzedaż. W 1925 roku, po kilku próbach poprawy sprzedaży, główna część nadwozia została zmieniona, chłodnica została ponownie przeprojektowana tak, żeby samochód wyglądał bardzo konwencjonalnie i klasycznie.
Chłodzony powietrzem silnika Franklin do samochodu Airman Limited, w tym wiele poprawek w kwestii mocy i wydajności.
W 1928 roku, po dalszych zmianach wydajności chłodzenia, kierowca Erwin „Cannonball” Baker przejechał samochodem Airman Limited 14,2 mili (22,85 km) w górę słynnej górskiej drogi Lookout Mountain w Tennessee i wrócił w niesamowitym czasie 20 minut i 52 sekund, pokonując nową płytę w górę iw dół ze średnią prędkością 40,8 mil na godzinę (65 km / h). Franklin pokonał ten dystans ze średnią prędkością lepszą o około 4,6 mili na godzinę (7,4 km/h) od poprzedniego rekordu.
W 1929 roku przyrost moc i wydajności umożliwiły samochodowi Franklin prowadzonemu przez Erwina „Cannonball” Bakera uzyskanie nowego rekordu szybkości jazdy od wybrzeża do wybrzeżu wynoszącego 69 godzin.
Samochód z nadwoziem Franklin z 1929 r.
W 1930 roku nowy model silnika zapewnia uzyskanie największej w Ameryce mocy z 1 cala sześciennego pojemności, zaraz po samochodzie marki Deusenberg. Nowy silnik zostaje również zamontowany w dwupłatowym samolocie Waco.
Pirate Phaeton z 1930 roku.
W 1932 roku wprowadzono duży V-12 (150 KM, 398cid) – ponownie bezpośrednio chłodzony powietrzem. Wprowadzono również Franklin Olympic, montując sześciocylindrowy silnik o mocy 100 KM do samochodu Reo Flying Cloud. Z wagą 3500 funtów jest to najbardziej masywny samochód w tamtych czasach.
Coupe ze składanym dachem z 1932 roku.
W 1933 roku Carl Doman i Ed Marks, byli inżynierowie firmy Franklin, zakładają firmę Doman-Marks Engine Co. Stanowi ona kolejny krok naprzód – produkuje wysokowydajne przemysłowe silniki „Domark” chłodzone powietrzem.
W 1934 r. produkcja samochodów kończy się, gdy H.H. Franklin Co. ogłasza bankructwo podczas Wielkiego Kryzysu.
W 1937 roku Doman-Marks Engine Co. kupuje prawa do firmy Franklin. Silniki Domark nazywają się od teraz Franklin, a nazwa firmy zostaje zmieniona się na Aircooled Motors Corp.
Franklin znowu leci. Opracowano 4-cylindrowe, chłodzone powietrzem silniki samochodowe i lotnicze. Większość części jest wspólna dla obu typów silników. Są to jedne z pierwszych udanych silników przeciwstawnych – standard we wszystkich przyszłych lekkich samolotach. Stają się one pionierem wykorzystania niektórych rozwiązań, które przemysł ostatecznie przyjmuje dziesięciolecia później. Pod koniec lat trzydziestych i na początku lat 40-tych Franklin został sklasyfikowany jako „wielka trójka”, obok takich firm produkujących silniki jak Continental i Lycoming.
Pierwszy nowoczesny, przeciwstawny 6-cylindrowy silnik został zbudowany w 1940 roku i jest częścią drugiej generacji silników lotniczych Franklin. Dziś nazywałyby się one silnikami modułowymi.
Helikopter Sikorsky VS-300A z silnikiem lotniczym Franklina …
a dziś w muzeum
1940 4-cylindrowy silnik napędza pierwszy praktyczny śmigłowiec Sikorsky VS-300A, a dwa silniki sześciocylindrowe napędzają pierwszy Northrop Flying Wing, N-1M.
W 1941 r. Franklin zaczął produkować 4 nowe silniki oparte na cylindrze o średnicy 4,25 cala skokiem tłoka 3,5 cala.
– 4-cylindrowy 4AC-199
– 6-cylindrowy 6AC-298
– 8-cylindrowy 8AC-398
– 12-cylindrowy 12AC-595
Amerykańskie siły powietrzne nadały silnikowi 6AC-298 oznaczenie 0-300. Silniki te były produkowane do 1945 roku. Kolejne silniki produkowane Continental otrzymały to samo oznaczenie militarne.
Samolot Interstate S1 Cadet z silnikiem Franklin O-200.
W 1940 r. firma Interstate Aircraft zakwalifikowała samolot jednopłatowy S-1 dla cywilnych programów szkoleniowych. Armia USA zamówiła 250 zmodyfikowanych S-1, oznaczonych jako L-6, które były wyposażone w silnik Franklin O-200 o mocy 100KM. Były one przeznaczone do celów komunikacyjnych i turystycznych.
Kiedy siły powietrzne USA ogłosiły potrzebę posiadania sterowanego radiowo samolotu, firma Culver zaproponowała zmodyfikowany model samolotu Cadet (samolot sportowy), który armia ostatecznie kupiła jako PQ-8. Jego następcą był większy i szybszy PQ-14. Samoloty mogły być sterowane zarówno przez radio, jak i przez pilota. Miały one zamontowane silniki Franklin typu O-300. Zbudowano 2000 samolotów tego rodzaju.
Samolot Culver PQ-14 Cadet z silnikiem Franklin O-300-11 o mocy 150 KM.
1945 dwa 8-cylindrowe doładowane, przeciwstawne silniki Franklin napędzają samolot Northrop N-9MB Flying Wing. To jest poprzednik YB-49 i B-2 Stealth Bomber. Leci znowu, z Chino w Kalifornii.
Samolot Northrop N-9MB Flying Wing.
W 1945 r. firma Aircooled Motors została kupiona przez Republic Aircraft w celu budowy silników do swoich hydroplanów RC-3 Seabee.
Od 1946 r. buduje się tysiące silników w ciągu następnych lat, aby napędzać helikoptery i lekkie samoloty, w tym pierwszy certyfikowany śmigłowiec cywilny. Silniki Franklin stosuje się do napędu 3 z 4 śmigłowców zbudowanych w ciągu następnej dekady.
W 1947 r. silnik Franklina jest wykorzystywany jako pomocniczy zespół napędowy w odrzutowym samolocie odrzutowym Northrop YB-49.
W 1948 r. Tucker Industries kupuje Franklin (Aircooled Motors, Inc.), aby uruchomić silnik chłodzony wodą do samochodów Tucker. Silnik helikoptera o mocy 178 KM jest wyposażony w kurtyny wodne.
W 1951 r. powstaje klub H .H. Franklin, który wspiera wszystkie przedwojenne auta chłodzone powietrzem oraz „Ducha Franklina”.
Od 1960 r. silniki serii 11 z 1925 r. i późniejsze Franklin oraz Olympic są sklasyfikowane jako klasyczne przez prestiżowy Classic Car Club of America.
W 1961 r. został spłacony dług Tuckera, a Franklin został kupiony na aukcji przez Aero Industries, ale nigdy nie odzyskał równowagi po wyczerpaniu kapitału.
Lata 70-te – sześciocylindrowy silnik Franklin o mocy 220 KM jest poważnie brany pod uwagę jako silnik najlżejszego samolotu, jaki kiedykolwiek zbudowano.
1975 ponowne bankructwo. Prawa i rysunki do firmy Franklin kupuje polski rząd, który rozpoczyna produkcję silników PZL-F dla dwusilnikowych samolotów Piper i innych samolotów budowanych w Polsce.
1990 dwa samoloty – 1946 Bellanca i 1947 Stinson lecą z Londynu do Australii w wyczerpującym World Vintage Air Rally dla samolotów zbudowanych przed 1950 rokiem. Tylko te dwa z 25 biorących udział w rajdzie miały silniki Franklina i były dwoma samolotami z ośmiu, które ukończyły wyścig.
Stinson Model 10A z silnikiem Franklin 4AC-199.
1992 Po raz kolejny silniki i części do samolotów będą dostępne – z Polski.
1992 Pierwsze oficjalne spotkanie entuzjastów silników samochodów i samolotów Franklin podczas 23. dorocznej HHFC Westrek w Hemet, w Kalifornii, na lotnisku.
1993 4 lipca – 100-lecie firmy H.H. Franklin Manufacturing Co.